રાહુલ ગાંધી સહિત વિપક્ષી નેતાઓએ ગૃહમંત્રી અમિત શાહ દ્વારા ડો. બી.આર. આંબેડકરના કથિત અપમાનનો વિરોધ કરવા સંસદમાં વાદળી રંગ પહેર્યો હતો, જે રંગ દલિત પ્રતિકાર અને આંબેડકરના વારસા સાથે ગાઢ રીતે જોડાયેલો છે
(એજન્સી)
તા.૧૩
ગયા સંસદીય સત્ર દરમિયાન, રાહુલ ગાંધી અને અન્ય વિપક્ષી નેતાઓએ કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અમિત શાહ દ્વારા ડો. બી.આર. આંબેડકરના કથિત અપમાનનો વિરોધ કરવા માટે વાદળી રંગ પહેર્યો હતો. વાદળી રંગ લાંબા સમયથી દલિત પ્રતિકારના પ્રતીક તરીકે મહત્વ ધરાવે છે, જે બાબાસાહેબ આંબેડકર અને તેમના કાયમી વારસા સાથે ઊંડે સુધી જોડાયેલો છે.
આંબેડકરના પોશાકથી પ્રેરિત : ૧૯૫૬માં અવસાન પામેલા આંબેડકર તેમના વિશિષ્ટ કપડાંની પસંદગી માટે જાણીતા બન્યા. તેમના જીવનના છેલ્લા ત્રણથી ચાર દાયકાઓ સુધી, તેઓ ઘણીવાર ઘટ્ટ થ્રી-પીસ સૂટમાં જોવા મળતા હતા. ઇતિહાસકાર રામચંદ્ર ગુહાએ ૨૦૦૨માં ધ હિન્દુમાં લખતા નોંધ્યું હતું કે આ સૂટ ‘એ હકીકતનું પ્રતીક છે કે આંબેડકર તેમના લાખો દલિત ભાઈઓ જે ભાગ્ય સહન કરી રહ્યા છે તેમાંથી બચી ગયા’. ગુહાએ નોંધ્યું, “પરંપરા અને ઇતિહાસના સિદ્ધાંતો મુજબ, આ માણસે વાદળી કે અન્ય કોઈ પ્રકારનો સૂટ પહેરવો જોઈતો ન હતો. તેણે જે કર્યું તે તેની અસાધારણ વ્યક્તિગત સિદ્ધિઓનું પરિણામ હતુંઃ લિંકન ઇનમાંથી કાયદાની ડિગ્રી, અમેરિકાથી પીએચ.ડી. અને ઇંગ્લેન્ડથી બીજી એક, ભારતના બંધારણનો મુસદ્દો. સૂટ પહેરીને તેનું સ્મરણ કરીને, દલિતો ઉચ્ચ જાતિના કિલ્લા પર તેમના સફળ હુમલાની ઉજવણી કરી રહ્યા હતા.” વિદ્વાનોએ રંગના ઊંડા પ્રતીકવાદ પર ભાર મૂક્યો છે. આંબેડકરની ફિલોસોફી (૨૦૨૪)ના લેખક રાજકીય વૈજ્ઞાનિક વેલેરિયન રોડ્રિગ્સે સમજાવ્યું, “એક અર્થઘટન એ છે કે વાદળી રંગ આકાશનો ઉલ્લેખ કરે છે જે સમાનતા દર્શાવે છે. આકાશ નીચે કોઈ પ્રભુત્વ નથી, દરેક વ્યક્તિ સમાન છે.” રોડ્રિગ્સે આગળ કહ્યું, “વાદળી રંગ એવા અર્થો પર આધારિત છે જે વિશ્વભરની લોકવાયકાઓમાં સંઘર્ષના ખૂબ જ ચોક્કસ સ્વરૂપને દર્શાવવા માટે સમાવિષ્ટ છે-વૈશ્વિક વંશ પરંપરા અને અસમાનતામાં સમાનતા માટે સંઘર્ષ.” વધુમાં, વાદળી રંગ બૌદ્ધ ધર્મ સાથે સંકળાયેલો છે, એક ધર્મ જે આંબેડકરે અપનાવ્યો હતો, જ્યાં તે ‘બધા જીવો માટે સાર્વત્રિક કરુણાની ભાવના’નું પ્રતીક છે. ૧૯૪૨માં અનુસૂચિત જાતિ ફેડરેશનના ધ્વજ માટે આંબેડકર દ્વારા વાદળી રંગની પસંદગી દલિત ઇતિહાસમાં એક મહત્વપૂર્ણ ક્ષણ બની ગઈ, અને હવે આ રંગ દલિત ઓળખ અને પ્રતિકાર માટે એક મુખ્ય કેન્દ્ર તરીકે સેવા આપી રહ્યો છે.
