(એજન્સી) તા. ૧૬
દેશમાંચૂંટણીસુધારણાતરફએકવ્યાપકપગલુંભરતાકેન્દ્રસરકારેઆધારનેમતદારઓળખકાર્ડસાથેલિંકકરવાનાડ્રાફ્ટબિલનેમંજૂરીઆપીછે. જોકે, બિલમાંએપણસ્પષ્ટકરવામાંઆવ્યુંછેકેબંનેકાર્ડનેલિંકકરવુંફરજિયાતનહીંહોયપરંતુસ્વૈચ્છિકહશે. ચાલોજાણીએકેકેન્દ્રનાઆપગલાપછીશુંબદલાઈશકેછે.
પીએમનરેન્દ્રમોદીનીકેબિનેટેઆપ્રસ્તાવિતબિલમાંમતદારકાર્ડનેઆધારસાથેલિંકકરવાનીમંજૂરીઆપીદીધીછે. ચૂંટણીપંચલાંબાસમયથીઆસુધારાનીમાંગકરીરહ્યુંછે. આબિલહેઠળરિપ્રેઝન્ટેશનઑફપીપલ્સએક્ટમાંફેરફારકરવામાંઆવશે.
કેન્દ્રસરકારતેનેશિયાળુસત્રમાંસંસદમાંરજૂકરશે. સંસદમાંતેનાપરચર્ચાથઈશકેછેઅનેસભ્યોકેટલાકફેરફારોવગેરેઅંગેસરકારનેઅભિપ્રાયઆપીશકેછે. સંસદદ્વારાપસારથયાપછીજતેઆગળકાયદાનુંસ્વરૂપલઈશકશે. શુંઆકરાવવુંફરજિયાતહશે ? ના. સરકારેડ્રાફ્ટપ્રસ્તાવમાંતેનેસ્વૈચ્છિકગણાવ્યુંછે. એટલેકે, જોકોઈવ્યક્તિતેનામતદારકાર્ડનેઆધારસાથેલિંકકરવામાંગેછે, તોતેઆવુંકરીશકેછે. પરંતુતેફરજિયાતરહેશેનહીં.
ચૂંટણીપંચનાજણાવ્યાઅનુસાર, મતદારકાર્ડનેઆધારસાથેલિંકકરવાથીમતદાનમાંછેતરપિંડીરોકીશકાશે. આસિવાયઈલેક્ટ્રોનિકવોટિંગનીદિશામાંપણઆએકમહત્ત્વપૂર્ણપગલુંહશે. જોઆનોઅમલથશે, તોસ્થળાંતરિતમતદારોજ્યાંતેમનુંમતદારકાર્ડહશેત્યાંથીતેમનોમતઆપીશકશે.
ઉદાહરણતરીકે, કોઈવ્યક્તિનુંનામતેનાગામનીમતદારયાદીમાંછેઅનેતેલાંબાસમયથીશહેરમાંરહેછે. તેવ્યક્તિપોતાનુંનામશહેરનીમતદારયાદીમાંપણનોંધાવીલેછે. આમહાલમાંબંનેજગ્યાએજેતેવ્યક્તિનુંનામમતદારયાદીમાંહોયછે. પરંતુએકવારઆધારસાથેલિંકથતાંજમાત્રએકજગ્યાએએકજમતદારનુંનામમતદારયાદીમાંરહેશે. એટલેકેવ્યક્તિમાત્રએકજજગ્યાએપોતાનોમતઆપીશકશે.
ફેબ્રુઆરી૨૦૧૫માં, ભારતનાચૂંટણીપંચેમતદારઆઈડીકાર્ડ (ઈૈઁંઝ્ર)નેઆધારસાથેલિંકકરવાનુંશરૂકર્યુંહતું. તેનીશરૂઆતતત્કાલિનમુખ્યચૂંટણીકમિશનરએસએસબ્રહ્માએકરાવીહતી. જોકે, તેજવર્ષેઓગસ્ટમાંપીડીએસ, એલપીજીઅનેકેરોસીનનાવિતરણમાંઆધારનાઉપયોગપરસુપ્રીમકોર્ટેસ્ટેમૂક્યોહોવાનેકારણેચૂંટણીપંચદ્વારાઆકાર્યવાહીપાછળથીરોકીદેવામાંઆવીહતી. આદરમિયાનલગભગ૩૮કરોડમતદારકાર્ડનેપણઆધારસાથેલિંકકરવામાંઆવ્યાહતા.
ઓગસ્ટ૨૦૧૯માંચૂંટણીપંચવતીકાયદામંત્રાલયનાસચિવનેએકપત્રલખવામાંઆવ્યોહતો. આપત્રમાંજનપ્રતિનિધિત્વઅધિનિયમ૧૯૫૦અનેઆધારઅધિનિયમમાંસંશોધનનાપ્રસ્તાવનીમાગણીકરવામાંઆવીહતી. પંચનીદલીલએવીહતીકેઆનાથીમતદારયાદીમાંરહેલીવિસંગતતાઓટાળીશકાશે. પંચેપત્રમાંલખ્યુંહતુંકેઆધારલિંકથવાથીમતદારકાર્ડનીછેતરપિંડીથીબચીશકાશેઅનેનકલીમતદારોનીસમસ્યાદૂરકરીશકાશે.
મતદારકાર્ડસાથેઆધારલિંકકરવાઉપરાંત, મતદારહવેએકવર્ષમાં૪તારીખો૧જાન્યુઆરી, ૧એપ્રિલ, ૧જુલાઈઅને૧ઓક્ટોબરનાદિવસેપોતાનુંનામમતદારયાદીમાંઉમેરીશકશે. અગાઉઆકામફક્ત૧જાન્યુઆરીએજથતુંહતું. વર્તમાનસિસ્ટમહેઠળદરવર્ષની૧જાન્યુઆરીસુધીમાં૧૮વર્ષનીવયપ્રાપ્તકરનારનેમતદારબનવાનોઅધિકારમળેછે.
પ્રસ્તાવિતબિલમાંસશસ્ત્રદળોઅનેકેન્દ્રીયસશસ્ત્રપોલીસદળોનાકર્મચારીઓમાટેલિંગનાઆધારેચૂંટણીનિયમોનેએકસમાનબનાવવાનોપ્રસ્તાવપણસામેલછે. આહેઠળ, કમિશનેમહિલાસૈન્યકર્મચારીઓનાપતિઓનેસેવામતદારનોદરજ્જોઆપવામાટેજનપ્રતિનિધિત્વકાયદામાંફેરફારોનીપેન્ડિંગદરખાસ્તનેલાગુકરવાવિનંતીકરીહતી. હાલનીવ્યવસ્થામાંસેનાનાજવાનનીપત્નીનેસર્વિસવોટરનોદરજ્જોમળેછે, પરંતુમહિલાસર્વિસમેનનાપતિનેઆદરજ્જોઆપવાનીકોઈજોગવાઈનથી.
અન્યઠરાવમાં, ચૂંટણીપંચનેચૂંટણીસંબંધિતજરૂરિયાતોમાટેકોઈપણજગ્યાનોકબજોલેવાનીસત્તાઆપવામાંઆવીછે. આદરખાસ્તહેઠળ, પંચહવેમાત્રમતદાનમથકોઅથવામતપેટીઓઅથવાઇવીએમરાખવાસિવાયઅન્યપ્રકારનીજરૂરિયાતોમાટેપરિસરનોઉપયોગકરીશકશે.
